ADET GECiKMESi
Adet kanamasinin beklenen tarihte gelmemesidir. Fizyolojik olarak gebelikte, emzirme periyodunda ve menopozda adet kanamasinin gelmemesi normaldir.Normal adet gören bir kadinda adet kanamasinin gecikmesi durumunda gebelik ihtimali gözden geçirilmelidir. Adeti gecikmis olan kadinin öncelikle gebe olmadigi ispatlandiktan sonra adet gecikmesine neden olabilecek diger faktörler arastirilir.
Adet gecikmesinin bir çok nedeni olabilir. Hormonal faktörler, üreme organlari ile ilgili hastaliklar, stres gibi yasam kosullari, agir egzersiz veya asiri kilo alip verme adet gecikmesine neden olabilir.Adet kanamasi vücutta bulunan islevleri birbirinden farkli hormon salgilayan bir çok salgi bezinin uyum içinde çalismasi sonucunda olur. Sonuç olarak bu salgi bezlerindeki herhangi bir düzensizlik kendisini adet gecikmesi ile belli edebilir. Tiroid bezinin fazla veya az çalismasi, prolaktin hormonu yüksekligine neden olan hipofiz bezi hastaliklarinda ilk yakinma adet gecikmesidir.
Adet kanamasi rahim içi tabakanin dökülmesidir. Adet kanamasi için rahim içi zarinin yeterli kalinliga ulasmasi gereklidir. Daha önceden geçirilmis rahim içi girisimler ve özellikle de kürtaj islemi rahim içi dokuyu zedeleyebilir. Böyle durumlarda da daha sonraki dönemde adet kanamasi olmayabilir.
Agir fiziksel egzersizler yapan kadinlarda adet gecikmesi siklikla izlenir. Bu duruma en iyi örnek sporcular ve balerinlerdir. Yogun stres, agir diyet sonrasi belirgin kilo verme veya çevre degisiklikleri de hormonal dengesizliklere ve adet gecikmelerine neden olabilir.Polikistik over sendromunda da ilk adetten bu yana adet gecikmeleri vardir. Bu hastalikta adet gecikmelerini takiben olusan yogun ve düzensiz kanamalar vardir. Adet gecikmesi olan normal üreme çagindaki bir hastada ilk yapilmasi gereken sey gebelik testidir. Gebelik olmadigi tespit edildikten sonra adet gecikmesine neden olan durumla ilgili ayrintili muayene ve laboratuar tetkikleri yapilir.
Ultrason yapilarak rahimin pozisyonu adet kanamasini saglayan rahim iç zarinin kalinligi yeterli mi ? tespit edilir. Daha sonra laboratuar analizi ile çesitli salgi bezlerinden salgilanan hormon düzeyleri tespit edilir. Herhangi bir hormon bozuklugu saptanmissa ona yönelik tedavi düzenlenir.
Hormon bozukluklarindan biri de hipofizden salgilanan prolaktin hormonunun yüksekligidir. Normalde bu hormon emzirme döneminde salgilanmaktadir. Hiperprolaktinemisi olan kadinlarda adet gecikmesi ve gögüslerden süt gelmesi yakinmasi vardir. Prolaktin yüksekse hipofiz bezi beyin tomografisi gibi yöntemlerle görüntülenmeli, hipofizde adenom ( iyi huylu bir tümör) olup, olmadigi arastirmalidir.Çogu durumda adet gecikmesine neden olan bariz bir hastalik yoktur. Böyle durumlarda da kadinin adet görmesini saglayacak ve kendisi için gerekli hormon destegini saglayan ilaçlari kullanmasi önerilmektedir.